Şirket Kurmak ve Girişimcilik
İlk defa ekonomist Joseph Schumpeter tarafından ortaya atılan girişimcilik (İngilizcesi entrepreneurship), kimsenin göremediği fırsatları görüp bunları iş fikrine dönüştürmektir.
Büyük bir girişimci olabilmen için hiçbir engel yok. Büyük başarılara ulaşacağın bir şeyler yapmak için mutlaka üniversite diplomana, bankadaki parana veya iş deneyimine ihtiyacın yok. Ancak, bunları yapabilmek için iyi bir plana ve güçlü bir iradeye sahip olmalısın.
Girişimciysen o iradeye sahipsin, ancak imparatorluğunu nasıl inşa etmeye başlayacağını bilmiyorsan bu makale tam sana göre! Değerli fikirlerini başarılı bir şirkete dönüştürmene yardımcı olması için adım adım açıkladığımız kılavuza göz atmaya hemen başla.
Kendini Değerlendir
En temel soru ile başlayalım: Neden bir iş kurmak istiyorsun? Ne tür bir iş kurmak istediğini anlamak için kendine bu soruyu sor. Ekstra para kazanmak istiyorsan, belki bir yan iş ile başlamanda fayda var. Çalışma hayatında daha fazla özgürlük istiyorsan, belki de sabah 8 akşam 17 işini bırakıp yeni bir şeye başlama zamanı gelmiştir.
Bunun gibi sebeplerin varsa, ilk başta işletme türünü ve gereklilikleri sağlayıp sağlamadığını anlamana yardımcı olacak daha fazla soru sormaya başla.
- Hangi yeteneklere sahipsin?
- En büyük tutkun ne?
- Uzmanlık alanın ne?
- Çoğu işletmenin başarısız olduğunu bilerek ne kadar harcama yapabilirsin?
- Ne kadar sermayeye ihtiyacın var?
- Ne tür bir yaşam tarzına sahip olmak istiyorsun?
- Girişimci olmaya hazır mısın?
Sorulara dürüstçe cevap ver. Bu cevaplar girişimciliğinin temelini oluşturacaktır. Çünkü, gerçeği şimdi bilmek, sonra anlamaktan daha iyidir.
İş Fikrini Düşün
Zaten güzel bir iş fikrin mi var? Öyleyse, tebrikler! Bir sonraki bölüme geçebilirsin. İş fikrine sahip değilsen, iyi bir fikir için beyin fırtınasına başlamanın bir çok yolu vardır. “İş Fikri Bulmanın Yolları” adlı makalemizde, potansiyel iş fikirini oluşturmana yardımcı olacak ipuçları bulunmaktadır. İşte makaleden birkaç ipucu:
- Sırada ne olduğunu sor. Yakında hangi teknoloji veya gelişme olacak? Bu iş ile çevren nasıl değişecek? Sen bu değişime ayak uydurabilecek misin?
- Sana hatalı gelen bir şeyi düzelt. İnsanlar iyi şeylerden daha az kötü şeylere sahip olmayı tercih ederler. Şirketin, müşteriler için bir sorunu çözebilirse sana teşekkür edecekler.
- Yeteneklerini tamamen yeni bir alanda uygula. Birçok şirket işleri tek bakış açısı ile yapmaktadır. Bu durumda, yenilikçi bir fikrin varsa fark yaratabilirsin.
- Daha iyi, daha ucuz, daha hızlı yaklaşımını kullan. Tamamen yeni olmayan bir iş fikrin mi var? Öyleyse, mevcut fikirleri düşün ve bir şeyi nasıl daha iyi, daha ucuz veya daha hızlı yapabileceğine odaklan.
Ayrıca dışarı çık, insanlarla tanış ve onlara sorular sor. Diğer girişimcilerden tavsiyeler al, internetten fikirler araştır veya sana en uygun yöntemi kullan. Tüm seçeneklerini tükettiysen ve hala takılı kalıyorsan, başlayabileceğin “Harika İş Fikirleri” makalemize göz atabilirsin.
Pazar Araştırması Yap
Başlamak istediğin iş fikrini yapan başka biri var mı? Yoksa, bunun iyi bir nedeni var mı?
Pazar Araştırması Nasıl Yapılır? makalemizde bahsedilenleri uygulayarak pazardaki potansiyel rakiplerini veya ortaklarını araştırmaya başlayabilirsin. Makale, tamamlaman gereken hedefleri ve bunu yapmak için kullanabileceğin yöntemleri içerir. Örneğin, müşterin ile görüşmeleri telefonla veya yüz yüze yapabilirsin. “Bu ürünü veya hizmeti satın alırken hangi faktörleri göz önünde bulunduruyorsunuz?” ve “İyileştirme için neler önerirsiniz?” gibi sorular soran anketler yapabilirsin.
En önemlisi, piyasa araştırmalarına başlarken insanların yaptığı en yaygın 3 hatadan bahsediyoruz:
Geri Bildirimler Al
Kişilerin ürününle veya hizmetinle etkileşime girmesine ve aldıkları şeyin ne olduğunu görmelerine izin ver. Yeni bir bakış açısı ile kaçırmış olabileceğin bir sorunu görmene yardımcı olabilir. Ayrıca, ürünü beğendilerse ve geri bildirimlerini dinlersen, bu kişiler markanı ilk savunan kesim olacaktır.
Geri bildirimi kullanmanın en kolay yollarından biri “Yalın Başlangıç” (Lean Startup) yaklaşımına odaklanmaktır. Bu üç temel konuyu içerir: prototip oluşturma, deneme ve geliştirme. Bir ürünü piyasaya sürerek, geri bildirim alıp bir sonraki ürünü piyasaya sürmeden önce geliştirebilirsin. Ürününü sürekli olarak iyileştirebilir ve güncel kaldığından emin olabilirsin.
Sadece bu geri bildirimlerin ne kadarının gerçekten istenip istenmediğini iyi anlaman gerekiyor. Bazı istekler olmayabilir. Bu nedenle, nasıl geri bildirim alacağın konusunda bir planın olmalı.
İşte yapıcı geri bildirimler almak için 6 adım:
Ayrıca, olumsuz geri bildirimlerden kurtulmana yardımcı olacak bir yol da, aldığın tüm olumlu yorumları kullanmandır. Bu olumlu yorumlar sana ileride ilham vermeyecek olsa da, bunları daha sonra ürün veya hizmetini satmaya başladığında kullanabilirsin. İnternet üzerinden olumlu yorumlar ve ağızdan ağıza referanslar büyük bir fark yaratmaya yardımcı olabilir.
Şirketleş
Tüm yasal yöntemleri ilk başta bilmende fayda var. Böylece, birisinin büyük fikrini ele geçirmesi, seni bir ortaklığa zorlaması ya da sana dava açması konusunda endişelenmene gerek kalmaz. Yasal yöntemleri kısaca sıralarsak:
- Şirket yapısı
- Şirketin adı
- Şirketin kaydedilmesi ve ticaret sicili gazetesinde yayınlanması
- Vergi dairesi
- Vergi numarası
- Çeşitli izinler
- Şirketin banka hesabı
- Ticari markalar ve patentler
Kendi başına yapabileceğin bazı şeyler olsa da, işe başlarken bir avukata ve serbest mali müşavire danışmak en doğrusu olacaktır. Böylece ihtiyacın olan her şeyin yapıldığından emin olabilirsin.
İş Planı Yaz
İş planı, şirketinin son ürüne kadar nasıl gelişeceğinin yazılı bir açıklamasıdır.
Melek yatırımcı ve teknoloji şirketi kurucusu Tim Berry, basit iş planı yazmak için 20 ila 30 sayfa ve aylık projeksiyonlar, yönetim özgeçmişleri ve diğer ayrıntılar için ek 10 sayfa ile her şeyi kapsayan bir plan yapabileceğini belirtiyor. 40 sayfadan daha uzun bir planın varsa, muhtemelen planını çok iyi özetlemiyorsun.
İşte iş planında olması gerekenler:
Her sorunun cevabı için 1 ila 3 sayfa yazabilirsin. Unutma ki, iş planı yaşayan, nefes alan bir belgedir ve zaman geçtikçe ve işin olgunlaştıkça bunu güncelleyeceksin.
Şirketini Finanse Et
İşini başlatmak için ihtiyacın olan kaynakları elde etmenin bir çok farklı yolu vardır. İşletmeni finanse etmenin en güvenilir 10 yolunu anlattığımız makalede hangi yöntemin sana en uygun olduğunu bulmak için kendi kaynaklarını, koşullarını ve yaşam durumunu inceleyebilirsin.
- Girişimini kendin finanse et. Şirketi sıfırdan kurmak uzun sürebilir, ancak iyi tarafı kendi kaderini kontrol edebilirsin.
- Arkadaşlarından ve ailenden borç iste. Şirketi kişisel ilişkilerden ayırmak zor olabilir, ancak bir krediye ihtiyacın varsa, kullanabileceğin bir kaynaktır.
- Devlet desteklerine başvur. Yeni kurulan şirketlere ve Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelere çeşitli oranlarda destek olan, hibe veren devlet desteklerine projeni sunarak finansman sağlayabilirsin. Bu destek için uzun bir süreç geçebilir, ancak sana herhangi maddi kayıba yol açmaz.
- Kitle fonlaması kampanyası başlat. Bazen güç, rakamlarla ifade edilir ve bir grup küçük yatırım büyük bir şeye katkıda bulunabilir. Şirketinin Kickstarter veya Indiegogo gibi uluslararası kitle fonlamaya uygun olabileceğini düşünüyorsan en popüler kitle fonlama sitelerine göz atabilirsin.
- Melek yatırımcı gruplarına başvur. Yatırımcı platformları ve yerel ağ oluşturma, yaptığın iş ve tutkununla ilgili potansiyel yatırımcıları bulmana yardımcı olabilir.
- Risk sermayesi yatırımcılarına git. Venture Capital (VC)’ler genellikle bir milyon dolar veya daha fazlasına ihtiyaç duyan kanıtlanmış ekiplere yatırım yaparak büyük fırsatlar arar. Bu yüzden, onlara gitmeden önce biraz büyümen gerekebilir.
- Bir başlangıç hızlandırıcısına katıl. Bu şirketler, yeni kurulan şirketlerin bir sonraki seviyeye geçmesine yardımcı olmak için çalışmaktadır. Birçoğu, network ağı olanakları ve yatırımcılarla buluşturma etkinliklerinin yanı sıra ofis olanakları ve danışmanlık da dahil olmak üzere ücretsiz kaynaklar da sağlarlar. Bazıları da tohum finansmanı sağlarlar.
- Stratejik bir ortak veya müşteriden avans iste. Birisi ürününün veya hizmetinin bedelini daha düşük karlılık ile almak isterse, bunu da finansman olarak kullanabilirsin. Bu temanın varyasyonları arasında erken lisans veya beyaz etiketleme anlaşmaları bulunmaktadır.
- Başlangıç finansmanı için hizmet sat. Ürününü satmanın yanında o o ürün ile veya yan ürünler ile hizmet vermeyi düşünebilirsin. Böylece hem ürününü test etmiş olacaksın hem de başlangıç finansmanını kazanmış olacaksın.
- Banka kredisi çek. Banka Kredisine Başvurmadan Önce Sorulması Gereken 10 Soru’yu cevapladıktan sonra, banka kredisi için bankalar ile görüşmeye başlayabilirsin.
Ürün veya Hizmetini Geliştir
İşini kurmak için yaptığın tüm çalışmalardan sonra, fikrini hayata geçtiğini görmek harika olacak. Ancak, bir uygulama yapmak istiyorsan ve mühendis değilsen, teknik bir kişiye ulaşman gerekir. Veya bir ürünü seri üretmen gerekiyorsa, bir üretici ile takım kurman gerekir.
İşte bir üretici ve fiyatlandırma stratejileri bulmak da dahil olmak üzere yedi adımlık bir kontrol listesini kendi ürün geliştirmen için kullanabilirsin. Makalemizin vurguladığımız en önemli nokta, ürünü hazırlarken iki şeye odaklanmandır: basitlik ve kalite. En önemli amacın, üretim maliyetini düşürmek olsa bile, en ucuz ürünü yapmak zorunda değilsin. Ayrıca, ürünün birinin dikkatini hızlı bir şekilde çekebileceğinden emin olman gerekiyor.
Ürün geliştirmeye ve üretmeye hazır olduğunda, aşağıdakileri yaptığından emin ol:
- Ürününün kontrolünü elinde tut ve sürekli öğren. Geliştirmeyi denetlemeden başkasına veya başka bir firmaya bırakırsan, düşündüğün şeyi alamayabilirsin.
- Riskini azaltmak için kontroller ve dengeler kur. Sadece bir mühendis çalıştırırsan, işlerini kontrol etme şansın pek olmaz. Bunun yerine birden fazla mühendis ile çalış ve riskini dağıt.
- Uzmanları işe al. Her şeyden anlayan bir kişiyi değil, tam istediğin işi bilen bir uzmanı işe al.
- Tüm yumurtalarını bir sepete koyma. Çalışanın ayrılırsa tüm çalışmalarını kaybetmediğinden emin ol. Her zaman çalışanlarını ve çalışmalarını yedekle.
- Paradan tasarruf etmek için ürün geliştirmeyi yönet. Maaş ücretleri mühendislerin uzmanlık alanlarına bağlı olarak değişebilir, bu nedenle aynı uzmanlığı çok daha düşük bir fiyata elde edebildiğinden ve iş için aşırı nitelikli bir mühendisi işe almadığından emin ol.
İçinin rahat etmesi için, üretim hakkında mümkün olduğunca çok şey öğrenmeye çalış, böylece süreci ve işe alma kararlarını zaman geçtikçe geliştirebilirsin.
Bu süreç hizmet odaklı girişimciler için çok farklı, ancak yine de önemli. İnsanların sana ödeme yapmak için istekli olduğu zaman çeşitli becerilerini ölçmek zor olabilir. Kendini ve yeteneklerini nasıl gösterebilirsin? Çalışmanın bir portföyünü oluşturmayı düşünebilirsin; bir sanatçıysan resmini göstermek için bir web sitesi oluştur, bir yazarsan yazını veya bir tasarımcıysan tasarımı sergileyebilirsin.
Ayrıca, gerekli sertifikalara veya eğitim gereksinimlerine sahip olduğundan emin ol, böylece biri hizmetin hakkında bilgi istediğinde, bu fırsatı en iyi şekilde değerlendirmiş olursun.
Takımını Kur
Şirketini ölçeklendirmek için, sorumluluklarını diğer insanlara dağıtman gerekecektir. Yani bir ekibe ihtiyacın var.
Bir iş ortağına veya çalışana ihtiyacın varsa, aşağıdaki üç ipucu ile iyi bir takım kurmana yardımcı olabilir:
- Hedeflerini açıkça belirt. Herkesin bu görevdeki vizyonunu ve rolünü en başından anladığından emin ol.
- İşe alma protokollerini takip et. İşe alım sürecine başlarken insanları araştırman, doğru soruları sorman ve uygun yeteneklere sahip olduklarına emin olman gerekir. İşte sana yardımcı olacak daha ayrıntılı bir kılavuz.
- Güçlü bir şirket kültürü oluştur. Harika bir şirket kültürü nedir? Yapı taşlarından bazıları nelerdir? Örnek şirket kültürleri listemizdeki Google’ın çılgın ofisi gibi bir alana ihtiyacın yok. Çünkü harika bir kültür, dekor ve masa tenisi masalarından çok, eğitim ve mentörlük de dahil olmak üzere çalışanlara saygı göstermek ve onları motive etmek daha önemlidir. Aslında, ofislerin tasarımını çalışanların rahatlığı ve eğlencesi için hazırlarken bazen faydadan çok zarara yol açtığı zamanlar da olabilir.
Ofis Kirala
Bu bir ofis veya mağaza olabilir. Önceliklerin ihtiyaca göre değişecektir, ancak işte dikkat etmen gereken 10 temel şey:
- Operasyon Tarzı: Ofisinin konumunu markanın tarzına ve müşteri profiline göre seçtiğinden emin ol.
- Konum: Müşterilerinin kim olduğunu ve ofisin konumuna olan yakınlıkları ne kadar önemli olduğunu düşün? Yerel halka yönelik bir perakende mağazaya sahipsen, bu yakınlık çok önemlidir. Diğer iş modelleri için kritik olmayabilir.
- Yaya Trafiği: İnsanların mağazana gelmesi gerekiyorsa, mağazanın kolayca bulunabildiğinden emin ol. Unutma ki, en iyi perakende bölgelerinde bile ölü noktalar vardır.
- Erişilebilirlik ve Otopark: Ofisine erişim kolay mı? Müşterilerinin araçlarını parkedecekleri yakında bir alan var mı?
- Rekabet: Bazen yakınlarda rakip firmalara sahip olmak iyi bir şeydir. Bazen de değil. Pazar araştırması yap ve işin için hangisinin en iyi olduğuna karar ver.
- Diğer İş ve Hizmetlere Yakınlık: Konumun önemi, sadece yaya trafiğinden ibaret değildir. Yakındaki işletmelerin şirketinin kalitesini nasıl artıracağını düşün.
- Ofisin Geçmişi: Şirketin bulunduğu ofiste başarısız girişimler olmuş mu? Şirketin konumu, yansıtmak istediğin başarı algısını gösteriyor mu?
- Talimatlar: İşine bağlı olarak, talimatlar sana yardımcı veya engel olabilir. Örneğin, bakım evi işletiyorsan, kimsenin yakınlarda bir içki dükkanı açamayacağından emin olmalısın.
- Binanın Altyapısı: Özellikle eski bir binaya bakıyorsan veya bilgisayar serverı tabanlı bir iş kuruyorsan, ofis alanının yüksek teknoloji ihtiyaçlarını destekleyeceğinden emin olun. Ofisi değerlendirmek için bir mühendise danışabilirsin.
- Kira, Kamu Hizmetleri ve Diğer Maliyetler: Kira en büyük ofis gideri olmakla birlikte, kamu hizmetlerine ve kiralamaya dahil olup olmadıklarına dikkat et. Sadece kira gideri ile başlayıp daha sonra birçok gider ile karşılaşmak canını sıkabilir.
Ne arayacağını öğrendikten ve tüm niteliklerine uyan bir yer aramaya başlamanın zamanı geldiğinde, aşağıdaki dört ipucu sana yardımcı olabilir.
- Kendi zaman diliminde düşün. Genellikle iş yeri sahibi daha kısa süreli ofis kiralama hizmeti sunuyor. İşletmen için bir anlam ifade etmiyorsa, uzun vadeli bir kiralamaya yapma.
- Tüm alanı kullan. Kullanılacak her türlü yer var - ortak çalışma alanları, ofis iş merkezleri, devrenler ve daha fazlası. Seçeneklerinizi açık tutun.
- İnternet araştırması yap. İnternetten birçok ilana ulaşabilir ve mükemmel bir yer bulabilirsin.
- Anlaşma şartlarını gözden geçir. Ofis için bir çok seçenek var. Seni rahatsız eden bir şey varsa reddebilirsin.
Bir ofisin olduktan sonra, estetiğe odaklanabilirsin. Burada birkaç tasarım fikrine göz atabilirsin.
Satış Yapmaya Başla
Ürünün veya hizmetin ne olursa olsun, şirketinin geleceği gelir ve satışlara bağlı olacaktır. Steve Jobs bunu biliyordu ve bu yüzden Apple’ı kurarken her gününü garajında yatırımcıları aramak ile harcadı.
Kullanabileceğin bir çok farklı satış stratejisi ve tekniği var, ancak burada şirketini yaşatmak için üç ilke bulunuyor:
- Dinle: Müşterilerini dinlediğinde, ne istediklerini ve neye ihtiyaç duyduklarını ve bunun nasıl gerçekleşeceğini öğreniyorsun.
- Taahhüt İste: Satış yapmak için çok utangaç olma, ancak müşterilerini onları bir satışa zorluyormuş gibi de hissettirme.
- “Hayır”ı Duymaktan Korkma. Çoğu insan çok kibardır ve satın almaya ilgi duymasalar bile konuşmanı yapmana izin veriyorlar. Zaman seni en önemli kaynağındır.
Peki bu satışları nasıl yapmalısın? Ürün veya hizmetini isteyen hedefleri belirleyerek başla. Şirketine ilk ilgi duyanları bul, müşteri tabanını büyüt veya işletmene uygun kişileri bulmak için reklam yap. Ardından, bu olası satışları gelire dönüştürebilecek doğru pazarlama stratejisini bul.
İşini Büyüt
İşini büyütmek için bir çok yol var. Başka bir şirket kurabilir, yeni bir pazarı hedefleyebilirsin, tekliflerini genişletebilir ve daha fazlasını yapabilirsin. Ancak, büyümekte olan tüm şirketlerin ortak olduğu iki temel özelliğe sahip değilsen hiçbir büyüme planı işine yaramayacaktır.
İlk özellik, şirketini veya ürününü pazarlamak için iyi bir planın olmalı. Sosyal medyayı organik, etkili veya ücretli kampanyalar yoluyla etkin bir şekilde kullanmalısın. Müşterilerinin e-posta listelerini nasıl etkin kullanacağını bilmelisin. Pazarlama kampanyalarıyla kimi (çevrimiçi veya çevrimdışı) hedeflemeleri gerektiğini tam olarak anlamalısın.
Yeni müşterilere sahip olduktan sonra, onları nasıl koruyacağını bilmelisin. Çünkü satışlarını en kolay kendi kalıplaşmış müşterilerine yapacaksın. Mevcut müşterilerin zaten e-posta listende var, kredi kartı bilgilerini web sitene eklediler ve sunduğun ürünü veya hizmeti test ettiler. Bunu yaparken, seninle ve markanla bir ilişki kurdular. Bu ilişki hakkında mümkün olduğunca iyi hissetmelerine yardımcı olmalısın.
Müşteri hizmetine yatırım yapmayı ve kişiselleştirmeye önem vermelisin. Pazardaki müşteriler için sürekli diğer firmalar ile rekabet edeceksin. Piyasayı araştırmaya, iyi insanları işe almaya ve üstün bir ürün yapmaya devam etmelisin.
Bu yazımızı bitirdiysen, her zaman hayalini kurduğun şirketini inşa etme yolunda büyük bir adım attın demektir.